The Oriente Express

Doe snel je gordel om, want we rijden in razend tempo met machoman Rápido mee! De kronkelige weg door de jungle vormt een ware racebaan. We razen langs oliepijpleidingen, dorpjes en waanzinnige vergezichten. Hoog in de toeren blijven helpt om tempo te behouden. Alle pk’s worden uit deze kleine Hyundai geperst. Wat ook helpt is om te bumperkleven en vlak voor een bocht nog net in te halen. Zijn Mercedes AMG shirt doet vermoeden dat hij zichzelf als ware coureur ziet. Zijn we zo snel onderweg omdat ons leven op het spel staat? Nee, helemaal niet! We zijn onderweg naar een lodge diep in de Amazone. Het doel is om voor het donker aan te komen.

Dankzij de taxichauffeur, de eerste (!) machoman die we in Ecuador treffen, halen we het inderdaad om net om voor het donker bij onze lodge in de Amazone aan te komen. Vanuit het oliestadje Lago Agrio, vlakbij de Colombiaanse grens, brengt machoman Rápido ons in zijn taxi naar de twee uur durende boottocht door de jungle. Dit is het laatste stukje van onze Oriente Expres, welke in Quito begon. Onze ‘Oriente express’, in de vorm van een door extreme regenval vertraagde 19 uur durende bus-, taxi- en bootrit, brengt ons naar een bijzondere plek, het natuurreservaat Cuyabeno. Het is een van de weinige plekken in de Oriente, het Oosten van Ecuador, waar de olie-industrie niet is neergestreken. Gelukkig maar, want dat maakt dat er in dit deel van Ecuador ontzettend veel wildleven te spotten is. Tien apensoorten, 500 vogelsoorten, 64 reptielen, 165 zoogdieren en 184 vissoorten noemen Cuyabeno hun thuis.

Ga je mee wildspotten in de jungle? Zo ja, zet je fobie voor spinnen aan de kant en je vrees om oog in oog te staan met een slang opzij.

Varen over het tropisch regenwoud
Na een vermoeiende lange reis genieten we vanuit de boot van het uitzicht op de Amazone. De Cuyabeno rivier, zwart als die is, werkt als een glimmende spiegel. We lijken te varen op het tropisch regenwoud. Op het eerste gezicht lijkt de begroeiing laag te zijn, maar schijn bedriegt. Door al het regenwater is het oerwoud zo’n 6 meter overstroomd, gelukkig zijn de planten hierop aangepast en kunnen ze wel tegen een ‘beetje’ water. Het is niet voor niets het grootste wetland van Ecuador. We kunnen ons haast niet voorstellen hoe de plek eruit ziet in het droge seizoen, de rivier en het nabijgelegen meer zijn dan bijna opgedroogd. 

Bij aankomst in de lodge kunnen we meteen aansluiten bij de eerste nachtwandeling. We vinden twee tarantula’s die zich op dat moment nog in een boom achter onze slaapkamer bevinden. Twee dagen later verhuist één tarantula naar ons ‘huisje’. Ine kon genieten van het gezelschap van een huisdier. Tevens goed aaibaar, vanwege alle zachte grijzen haren. Dichterbij de natuur hadden we ons nog niet gevoeld! Maar goed dat het geen bananenspin was. Deze is dodelijk en kan je schijnbaar een erectie van 12 uur geven. Een tarantula is een stuk onschuldiger, die jeukt alleen maar als hij zijn haren op je afschiet. De vele insecten, andere spinnen en slangen die we tijdens de nachtwandelingen treffen verblijven (gelukkig!) liever in de jungle. 

Amazone vanaf het water
Net als onze bootreis rondom de Galapagos, zien we ook in de Amazone het meeste vanaf het water, van stinkende kalkoenen, ara’s tot apen en slangen. Anders dan op de Galapagos, laten we de snorkelspullen in onze tas. Het zwarte water en de mogelijke aanwezigheid van 6 meter lange kaaimannen, 18 meter lange anaconda’s en sidderalen die tot 1000 volt kunnen genereren om hun territorium te beschermen, maken een duik niet erg aantrekkelijk. Al is zwemmen in de rivier volgens de gids helemaal niet gevaarlijk. Vraag de natuur om toestemming voordat je het water in gaat en je bent verzekerd van een veilige tocht. Gelukkig is het niet nodig om te snorkelen, want de dieren laten zich boven water relatief eenvoudig zien. Zelfs enkele bedreigde dieren laten zich schuchter zien. De reuzenotters zwemmen rustig voorbij en de roze Amazone rivierdolfijnen groeten ons dagelijks. Elke dag durven de verlegen dolfijnen zich iets meer te laten zien. De eerste keer zien we slechts enkel een vin, een paar dagen later zien we kalfjes en op de laatste dag springt een dolfijn voor onze boot uit het water. Deze bijzondere dolfijnen worden roze als ze actief of opgewonden zijn. Ze hebben een grote kop om via echolocatie in het troebele water te kunnen zien en door het bos te kunnen navigeren.

Een insectenleger
Horen we een groep marcherende guerrillastrijders? We zijn dichtbij de Colombiaanse grens, maar toch niet zo dichtbij dat we hen kunnen horen? Pfoe, het blijkt een klein wespennest, zij produceren het imponerende geluid van een synchroon marcherend leger. En niet alleen de wespen kennen hier de guerillatechnieken, de kogelmier bezit de kracht van een kogel. De beet van een kogelmier schijnt net zoveel pijn te doen als een schotwond (we zijn benieuwd wie dit heeft uitgetest…). Om te laten zien dat je de pijn van een strijd aan kunt, moeten jongemannen van een indianenstam hun hand 10 minuten in een handschoen vol met kogelmieren houden. Probeer dat maar eens zonder te huilen, want dan ben je geen man in hun ogen!

Om de strijd te winnen hoef je geen handschoen vol met kogelmieren aan te trekken. De kogelmier is namelijk niet onverslaanbaar. Met een sluwe tactiek weet een schimmel deze voor zich te winnen. De cordyceps, oftewel de zombieschimmel, weet het gedrag van vele insecten in de Amazone naar haar eigen hand te zetten. De schimmel in hun kop leidt/lijdt het nietsvermoedende insect naar de voor de schimmel perfecte plek om haar sporen als een bom te verspreiden.

De laatste guerillatechniek die we te zien krijgen, is een massale. De eendagsvliegen trekken ten strijde om hun voortbestaan te verdedigen. Als kamikazepiloten stijgen ze één keer per drie jaar ‘s nachts op uit het water. Tijdens hun korte en massale vlucht komen ze als vuurpijlen uit het water om vuurwerk te maken. Met dichtgeknepen lippen zien we de eendagsvliegen zich, na een korte paring, dood ter aarde neerstorten. Hun missie is volbracht.  

Spektakelgekakel
Onze missie, met name die van Tijmen, is nu ook volbracht. We hebben meerdere anaconda’s gezien. Tevens een bedreigde diersoort, van gemiddeld 5-7 meter lang en tot 250 kilo zwaar. Eén anaconda heeft ons een ‘spektakelgekakel’ opgeleverd. Maar voordat we hier verder op ingaan, nemen we jullie eerst mee naar het 86-jarige ‘meisje’ Aurora. Aurora is lid van de Siona-stam en woont op een hoger gelegen eiland, een goede en vruchtbare plek om landbouw te bedrijven. Zij zal ons laten zien hoe je een traditioneel gerecht maakt, namelijk yuccabrood. Samen met haar raspen we de yucca en persen het sap eruit, om een soort pannenkoek van te maken. Vanochtend heeft ze een rode piranha gevangen, die ze met ons wil delen. Terwijl de piranha in een bananenblad gaart en Aurora bij het vuur yuccabrood bakt, horen we opeens een hard gegil en gekakel. SPEKTAKELGEKAKEL! Aurora gilt: ‘Een anaconda! De kippen!’ Snel rennen we naar de waterkant, de anaconda vlucht weg als wij aankomen, maar de kip is niet gevlogen en zal dat ook nooit meer kunnen doen. We nemen de gewurgde kip mee, maar dat blijkt naderhand niet handig… 

Tussen het brood bakken door spreekt Aurora de kippen streng toe: ‘Oppassen kippetjes, kom niet te dichtbij de waterkant.’ De waarschuwingen blijken aan dovemans oren gericht. Terwijl we het yuccabrood proberen, horen we opnieuw spektakelgekakel. De kippen hadden beter naar Aurora moeten luisteren. Wij rennen stiller dan de vorige keer naar de waterkant en zien hoe de kip in de wurggreep van de 3-4 meter lange anaconda haar laatste adem uitblaast. Een fascinerend tafereel welke we niet snel zullen vergeten.

Medicijnen en hallucinaties
Hallucinaties bieden hier net zoveel spannende verhalen op als het echte leven. En onze gids wist ze goed te vertellen, maar dat is ook niet heel gek als je al 33 keer inspiratie hebt gevonden in een hallucinerend ayahuasca ritueel. Ayahuasca is een ritueel die van oudsher gebruikt werd door sjamanen ter voorbereiding van een reis, zoals het vinden van een geschikte jachtplek. Maar ook op spannende momenten kan het hallucineren een uitweg geven, zoals bij het einde van de mayakalender. 

Het voorspelde einde van de mayakalender, in 2012, was voor veel bijgelovige Ecuadorianen reden om hun hele hebben en houden achter te laten en te verkopen, het leven zou immers ophouden. Onze gids verzamelde zes sjamanen om zich heen en onderging na twee weken voorbereiding het ayahuasca ritueel. De jaguar kwam tevoorschijn, de gids voelde zich bang en voelde het einde naderen… De jaguar sloop naar hem toe, maar viel niet aan. De jaguar likte zijn gezicht, een gunstig teken, dat maar één ding kan betekenen: de wereld blijft doordraaien!

De amazone biedt niet alleen ayahuasca, alhoewel deze hype haar bekendste product is na cocaïne. Op de droge gronden van de Tierra Firme vinden we planten die tegen malaria helpen en smaken naar paracetamol, planten waaruit je als uit een rietje water kunt drinken en een oliehoudende boom waarvan het gestolde sap makkelijk brandt, altijd handig in een altijd vochtig bos. 

Of ons bezoek aan de Amazone een hallucinatie was of echt, is moeilijk te zeggen. We hebben weer zoveel gezien, dat het ons duizelt!